”Μορφές έμφυλης βίας στην ψηφιακή εποχή”- Υλικό από την 1η DATAWO εκδήλωση

0 Shares
0
0

16/07/2021

Στις 16 Ιουνίου 2021 με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η πρώτη μας διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα ‘’Η έμφυλη βία στην ψηφιακή εποχή’’. Στην εκδήλωση συμμετείχαν φορείς από την κοινωνία των πολιτών, όπως το Εθνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου του ΙΤΕ, οι  Women on Top, το Συμβουλευτικό Κέντρο Υποστήριξης Γυναικών Δήμου Βέροιας, το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών Δήμου Θεσσαλονίκης, καθώς και η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Ανάμεσα στις θεματικές που συζητήθηκαν ήταν το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας κατά την περίοδο της πανδημίας, για τις μορφές έμφυλης βίας σε εργασιακά περιβάλλοντα, καθώς και για τις προκλήσεις που δημιουργήθηκαν από την εξ αποστάσεως εργασία και την χρήση ψηφιακών μέσων κατά την περίοδο της πανδημίας, ενώ έγινε αναφορά σε στατιστικά στοιχεία έμφυλης βίας μέσω διαδικτύου και δόθηκαν συμβουλές αντιμετώπισής τους. Ας εξετάσουμε όμως λίγο καλύτερα ποιες είναι οι μορφές έμφυλης βίας στην ψηφιακή εποχή και ποιο είναι το νομοθετικό πλαίσιο προστασίας;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει ένα ειδικό νομοθετικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας, παρά την βλάβη που προκαλεί και τον αντίκτυπο που έχει στα άτομα και στην κοινωνία. Επιπλέον, η νομοθεσία της ΕΕ κατά των διακρίσεων δεν αναγνωρίζει την έμφυλη βία ως μια ακραία μορφή διάκρισης. Τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν και αντιλαμβάνονται τελείως διαφορετικά την έμφυλη βία. Επιπλέον, ενώ και τα 21 κράτη μέλη έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και δεσμεύονται νομικά από τις διατάξεις της, συμπεριλαμβανομένης της ποινικοποίησης διαφόρων μορφών έμφυλης βίας, εντοπίζονται κενά στην εφαρμογή της. Ένα από αυτά τα κενά αφορούν και τις μορφές έμφυλης βίας στην ψηφιακή εποχή.

Αναγνωρίζοντας τις σοβαρές επιπτώσεις της έμφυλης βίας καθώς και τους στόχους που τέθηκαν σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να εξαλειφθεί, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκπόνησε μία νομοθετική έκθεση πρωτοβουλίας σχετικά με την «Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τον χαρακτηρισμό της έμφυλης βίας ως νέου χώρου εγκληματικότητας που αναφέρεται στο άρθρο 83 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ ».

Το άρθρο 83 παράγραφος αναφέρει ότι : «1 1. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία μέσω οδηγιών, μπορούν να θεσπίζουν ελάχιστους κανόνες για τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και των κυρώσεων στους τομείς της ιδιαιτέρως σοβαρής εγκληματικότητας με διασυνοριακή διάσταση, η οποία απορρέει ιδίως από τη φύση ή τις επιπτώσεις των αδικημάτων αυτών ή λόγω ειδικής ανάγκης να καταπολεμούνται σε κοινή βάση.Οι εν λόγω τομείς εγκληματικότητας είναι οι εξής: τρομοκρατία, εμπορία ανθρώπων και γενετήσια εκμετάλλευση γυναικών και παιδιών, παράνομη εμπορία ναρκωτικών, παράνομη εμπορία όπλων, ξέπλυμα χρήματος, διαφθορά, παραχάραξη μέσων πληρωμής, εγκληματικότητα στον χώρο της πληροφορικής και οργανωμένο έγκλημα».

Η ισότητα των φύλων αποτελεί βασική αξία της ΕΕ – όπως αναγνωρίζεται στις Συνθήκες και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων – την οποία η ΕΕ έχει δεσμευτεί να ενσωματώσει σε όλες τις δραστηριότητές της.

Η σεξουαλική παρενόχληση ορίζεται στο δίκαιο της ΕΕ ως «όπου υπάρχει οποιαδήποτε μορφή ανεπιθύμητης λεκτικής, μη λεκτικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικής φύσης, με σκοπό ή αποτέλεσμα την παραβίαση της αξιοπρέπειας ενός ατόμου, ιδίως όταν δημιουργεί εκφοβιστικό, εχθρικό , εξευτελιστικό, ταπεινωτικό ή προσβλητικό περιβάλλον » (Οδηγία 2004/113/ΕΚ του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2004, για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών, η οποία ορίζει και καταδικάζει την παρενόχληση και τη σεξουαλική παρενόχληση).

Σύμφωνα με τη μελέτη FRA του 2014 με τίτλο «Βία κατά των γυναικών», το 61% των γυναικών που απασχολούνται στον τομέα των υπηρεσιών έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση, ενώ το 20% των νέων γυναικών (μεταξύ 18 και 29 ετών) στην ΕΕ έχουν υποστεί παρενόχληση στον κυβερνοχώρο. Τέλος, σύμφωνα με τα στατιστικά  μία στις δέκα γυναίκες έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ή καταδίωξη με τη χρήση νέας τεχνολογίας.

Σε διεθνές επίπεδο, το νομοθετκό πλαίσιο προστασίας- μεταξύ άλλων – περιλαμβάνει την Συνθήκη για την Απαγόρευση κάθε μορφής βίας εις βάρος των γυναικών (CEDAW) και την Γενική Σύσταση Νο 19 του ΟΗΕ.Η Σύμβαση στο άρθρο 1 ορίζει τις διακρίσεις εις βάρος των γυναικών. Ο ορισμός των διακρίσεων περιλαμβάνει τη βία που βασίζεται στο φύλο, δηλαδή τη βία που στρέφεται εναντίον μιας γυναίκας επειδή είναι γυναίκα ή επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες. Περιλαμβάνει πράξεις που προκαλούν σωματική, ψυχική ή σεξουαλική βλάβη ή ταλαιπωρία, απειλές τέτοιων πράξεων, εξαναγκασμό και άλλες στερήσεις ελευθερίας. Η βία που βασίζεται στο φύλο ενδέχεται να παραβιάζει συγκεκριμένες διατάξεις της Σύμβασης, ανεξάρτητα από το εάν οι εν λόγω διατάξεις αναφέρονται ρητά στη βία.

Η έμφυλη βία επηρεάζει την απόλαυση των γυναικών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών βάσει του γενικού διεθνούς δικαίου ή βάσει των συμβάσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι διάκριση κατά την έννοια του άρθρου 1 της Σύμβασης. Αυτά τα δικαιώματα και οι ελευθερίες περιλαμβάνουν: (α) Το δικαίωμα στη ζωή · (β) το δικαίωμα να μην υφίστανται βασανιστήρια ή σε σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία · (γ) Το δικαίωμα ίσης προστασίας σύμφωνα με τους ανθρωπιστικούς κανόνες κατά τη διάρκεια διεθνών ή εσωτερικών ένοπλων συγκρούσεων · (δ) Το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια του ατόμου · (ε) Το δικαίωμα στην ίση προστασία σύμφωνα με το νόμο · (στ) Το δικαίωμα στην ισότητα στην οικογένεια · (ζ) το δικαίωμα στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο φυσικής και ψυχικής υγείας · (η) Το δικαίωμα σε δίκαιες και ευνοϊκές συνθήκες εργασίας ΚΑΙ τo δικαίωμα στην ιδιωτικότητα!!

Μορφές έμφυλης βίας στην ψηφιακή εποχή

  1. Σωματεμπορία μέσω διαδικτύου (human trafficking online)

Το νομοθετικό πλαίσιο προστασίας αναφορικά με την σωματεμπορία μέσω διαδικτύου περιλαμβάνει την Σύμβαση του ΟΗΕ κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος και τα τρία Πρωτόκολλα αυτής (Σύμβαση του Παλέρμο), καθώς και το Πρωτόκολλο για την πρόληψη, καταστολή και τιμωρία της εμπορίας ανθρώπων, ιδίως γυναικών και παιδιών, το οποίο συμπληρώνει τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος (Πρωτόκολλο του Παλέρμο).

Το Εθνικό Κέντρο για τα Παιδιά που Εξαφανίζονται (NCMEC) αναφέρει ότι το 78% των παιδιών που έπεσαν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης  στο διαδίκτυο είναι κορίτσια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, 2 στα 3 παιδιά που πωλούνται για σεξ διακινούνται στο διαδίκτυο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, περισσότερες από 8.500 διαφημίσεις σεξουαλικών υπηρεσιών δημοσιεύονται στο διαδίκτυο κάθε μήνα.

 Οι διακινητές μπορούν να δημοσιεύουν εύκολα διαφημίσεις για γυναίκες και παιδιά που διακινούνται. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των Φιλιππίνων λαμβάνει πάνω από 3.000 αναφορές κάθε μήνα για τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και πωλούνται στο διαδίκτυο. Η ψηφιακή τεχνολογία και το διαδίκτυο παρέχουν τα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι διακινητές. Ανοιχτοί και διαβαθμισμένοι ιστότοποι διαφημίσεων, ιστότοποι ενηλίκων, πλατφόρμες κοινωνικών μέσων, chatrooms , που επεκτείνονται στο dark web επιτρέπουν στους εμπόρους να αλληλεπιδρούν με έναν αυξανόμενο αριθμό πιθανών θυμάτων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το 2021 στρατηγική για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (2021-2025), με έμφαση στην πρόληψη του εγκλήματος, την προσαγωγή των λαθρεμπόρων στη δικαιοσύνη και την προστασία και ενδυνάμωση των θυμάτων. Η στρατηγική βασίζεται στο ολοκληρωμένο νομικό και πολιτικό πλαίσιο της ΕΕ για την αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων, που βασίζεται στην οδηγία για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να υποστηρίζει τα κράτη μέλη στην εφαρμογή της οδηγίας και, εάν είναι απαραίτητο, θα προτείνει αναθεωρήσεις για να βεβαιωθεί ότι είναι κατάλληλη για τον σκοπό. Ο συντονιστής της ΕΕ κατά της εμπορίας ανθρώπων θα συνεχίσει να διαδραματίζει βασικό ρόλο στην εφαρμογή αυτής της στρατηγικής.

2. Διαδικτυακός εκφοβισμός και εκβιασμός (cyber- bullying και sextortion)

Δε θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τον διαδικτυακό εκφοβισμό και εκβιασμό ως μία μορφή έμφυλης βίας στην ψηφιακή εποχή, χωρίς να αναφερθούμε στην δικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Buturuga v Romania, ECHR 056 (2020).

Η προσφεύγουσα – η κα Buturuga – υπέβαλε καταγγελία εναντίον του πρώην συζύγου της, ισχυριζόμενη ότι ήταν θύμα ενδοοικογενειακής βίας και ότι είχε απειλήσει να τη σκοτώσει ο σύζυγός της. Τον επόμενο μήνα, υπέβαλε μια δεύτερη καταγγελία για νέες απειλές και βία, με στόχο να την παρακινήσει να αποσύρει την πρώτη της καταγγελία. Η κα. Buturuga ζήτησε επίσης να γίνει μία ηλεκτρονική έρευνα στον οικογενειακό υπολογιστή, ισχυριζόμενη ότι ο πρώην σύζυγός της είχε παραβιάσει τους ηλεκτρονικούς λογαριασμούς της – συμπεριλαμβανομένου του λογαριασμού της στο Facebook – και είχε αντιγράψει τις ιδιωτικές της συνομιλίες, έγγραφα και φωτογραφίες. Στη συνέχεια, η κα. Buturuga υπέβαλε τρίτη καταγγελία για παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών της. Τον Φεβρουάριο του 2015, ο εισαγγελέας απέρριψε την καταγγελία σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία με το σκεπτικό ότι δεν ήταν αρκετά σοβαρή για να δικαιολογήσει την στοιχειοθέτηση ποινικού αδικήματος και απέρριψε περαιτέρω την καταγγελία σχετικά με την παραβίαση της εμπιστευτικότητας με την αιτιολογία ότι κατατέθηκε εκπρόθεσμα. 

Πριν από την απόφαση του ΕΔΑΔ, η  κα. Buturuga ισχυρίστηκε ότι παραβιάστηκαν τα δικαιώματά της όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Ευρωπαϊκή Σύμβαση), ιδίως το άρθρο 3 – απαγόρευση βασανιστηρίων και απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης – και το άρθρο 8 – δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής  και οικογενειακής ζωής και του απορρήτου των επικοινωνιών. Όσον αφορά τη διερεύνηση των ισχυρισμών περί κακομεταχείρισης, το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι εγχώριες αρχές δεν είχαν εξετάσει τα πραγματικά περιστατικά από τη σκοπιά της ενδοοικογενειακής βίας.

Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι τα ευρήματα των εγχώριων αρχών ήταν αμφισβητήσιμα. Όσον αφορά την έρευνα σχετικά με την παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών της κας. Buturuga, το ΕΔΑΔ επισήμανε συγκεκριμένα ότι ο εκφοβισμός στον κυβερνοχώρο ήταν επί του παρόντος μια αναγνωρισμένη πτυχή της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών και θα μπορούσε να λάβει διάφορες μορφές, όπως παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής, εισβολές στον υπολογιστή του θύματος και τη σύλληψη, κοινή χρήση και χειρισμό δεδομένων και εικόνων, συμπεριλαμβανομένων προσωπικών δεδομένων.

Το ΕΔΔΑ αποδέχθηκε περαιτέρω το επιχείρημα της κας. Buturuga ότι πράξεις όπως παράνομη παρακολούθηση, πρόσβαση ή αποθήκευση μηνυμάτων  αλληλογραφίας ενός συντρόφου θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη από τις εγχώριες αρχές κατά τη διερεύνηση περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας. Στην παρούσα υπόθεση, ωστόσο, οι εγχώριες αρχές δεν είχαν εξετάσει αυτόν τον λόγο καταγγελίας και απέρριψαν το αίτημά της για ηλεκτρονική έρευνα του οικογενειακού υπολογιστή. Το ΕΔΔΑ είχε την άποψη ότι οι εγχώριες αρχές είχαν υπερβολικά φορμαλιστική στάση και δεν είχαν λάβει υπόψη τις πολλές μορφές με τις οποίες έλαβε η ενδοοικογενειακή βία. Ως εκ τούτου, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η Ρουμανία παρέβη τις θετικές υποχρεώσεις της βάσει των άρθρων 3 και 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, και επιδίκασε αποζημίωση στην κα.Buturuga υποχρεώνοντας το κράτος της Ρουμανίας να της καταβάλει το ποσό ύψους 10.000 ευρώ.

Πρέπει να επισημανθεί ότι περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης και εκφοβισμού μέσω διαδικτύου δεν αναφέρονται σημαντικά στις αρχές λόγω της χαμηλής κοινωνικής ευαισθητοποίησης για το ζήτημα, ανεπαρκών καναλιών επικοινωνίας και υποστήριξης των επιζωσών έμφυλης βίας μέσω διαδικτύου και της αντίληψης ότι δεν αποτελεί αδίκημα/ είναι αμελητέο, παρά την ύπαρξη νομικού πλαισίου.

3. Σεξουαλική παρενόχληση μέσω εικόνας

Σε αυτήν την μορφή έμφυλης βίας είναι σημαντικό να γίνεις ένας διαχωρισμός, ανάλογα με την ηλικία των ατόμων που ανταλλάσσουν οπτικοακουστικό υλικό ή φωτογραφίες με σεξουαλικό περιεχόμενο. Όταν ,λοιπόν, τα άτομα είναι ενήλικα και συναινούν στην ανταλλαγή αυτών των μηνυμάτων και υλικού, δεν συντρέχει κάποιος κίνδυνος- εφόσον συναινούν στην μη δημοσιοποίηση αυτού του υλικού σε τρίτα άτομα. Ωστόσο, εάν δεν υπάρχει συναίνεση για την ανταλλαγή τέτοιων μηνυμάτων, συντρέχει η περίπτωση της σεξουαλικής παρενόχλησης μέσω εικόνας.  

Από την άλλη πλευρά, όταν έστω και το ένα άτομο είναι ανήλικο, συντρέχει η περίπτωση τόσο της παιδικής πορνογραφίας όσο και της σεξουαλικής παρενόχλησης. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να εξετάζεται ο τρόπος που αναπαράγονται και δημιουργούνται αυτές οι εικόνες, καθώς και η μορφή συναίνεσης που έχει δοθεί.

Έχει υποστηριχθεί από μία πλευρά της θεωρίας, ότι αυτή η μορφή έμφυλης βίας αφορά κυρίως το ‘’λευκά’’ ετεροφυλόφιλα άτομα, καθώς ομοφυλόφιλα άτομα μπορούν και εκδηλώνουν την σεξουαλικότητα τους κυρίως μέσω της ανταλλαγής μηνυμάτων με τέτοιο υλικό και περιεχόμενο, καθώς η καταπιεστική και συντηρητική κοινωνία της Ελλάδας- και όχι μόνο- δεν τους επιτρέπει να εκφράσουν ελεύθερα και ανοιχτά την σεξουαλικότητά τους και τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις. Επομένως, σε αυτήν την περίπτωση τα άτομα που ανταλλάσσουν τέτοια μηνύματα, συναινούν σε αυτήν την επικοινωνία και ανταλλαγή περιεχομένου, χωρίς να φοβούνται ότι θα δοθούν προεκτάσεις σεξουαλικής παρενόχλησης.

Αξίζει να επισημανθεί ότι σε κάθε περίπτωση η ανάπτυξη των τεχνολογιών ψηφιακής επικοινωνίας, και ιδίως του διαδικτύου, οδήγησε στη συνειδητοποίηση ότι αυτό το υλικό θα βρίσκεται μονίμως αναρτημένο, επειδή μόλις ανέβει, φορτώνεται γρήγορα, και διανέμεται ταχύτατα και με πολύ μεγάλη ευκολία. Στην περίπτωση ειδικά υλικού κακοποίησης παιδιών, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δευτερογενή θυματοποίηση. Το νομοθετικό πλαίσιο προστασίας παρέχεται από τον Ευρωπαϊκό Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων (GDPR), και συγκεκριμένα από το άρθρα 4 παρ. 13-15, άρθρο 9 και τις αιτιολογικές σκέψεις 51-56.

4. Διαδικτυακή παρενοχλητική παρακολούθηση

Μόλις το 2018 η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης υπογράφηκε από την Ελλάδα και ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη. Μεταξύ άλλων στο άρθρο 34 η Σύμβαση ζητά από τα κράτη μέρη της να ποινικοποιήσουν το stalking ή όπως μεταφράζεται στα ελληνικά η «μη εμφανής παρακολούθηση ή παρενόχληση/ παρενοχλητική παρακολούθηση». Η Σύμβαση αναφέρεται τόσο στο αδίκημα του stalking όσο και του stalking που εκδηλώνεται με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων και του διαδικτύου λαμβάνοντας τη μορφή του cyber-stalking.

Η παρενοχλητική συμπεριφορά θα πρέπει να γίνεται εν γνώσει του δράστη και να εκλαμβάνεται ως ανεπιθύμητη για το θύμα και να δημιουργεί φόβο ή ανησυχία σε αυτό π.χ. α. με την αποστολή συνεχών ανεπιθύμητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων –είτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είτε μέσω social media-, β. με την επίμονη και επίσης ανεπιθύμητη αποστολή αιτημάτων φιλίας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει σε κάθε περίπτωση ο ορισμός και η περιπτωσιολογία του αδικήματος του cyber-stalking όπως τίθενται υπό το αγγλικό δίκαιο: «To stalking μπορεί να γίνει στο Διαδίκτυο και μέσω email. Αυτό είναι γνωστό ως «cyber-stalking». Μάλιστα μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης, δωματίων συνομιλίας και άλλων φόρουμ που διευκολύνονται από την τεχνολογία. Το διαδίκτυο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διάφορους σκοπούς που σχετίζονται με το stalking.

5. Εκδικητική πορνογραφία

Η ανάρτηση οπτικοακουστικού υλικού (φωτογραφιών/βίντεο) με σεξουαλικό περιεχόμενο κάποιου ατόμου στο διαδίκτυο χωρίς την άδειά του είναι μια μορφή σεξουαλικής κακοποίησης με βάση την εικόνα, γνωστή ως “μη συναινετική πορνογραφία” ή “εκδικητική πορνογραφία”. Μολονότι το δικαίωμα διαγραφής τέθηκε σε ισχύ ως μέρος του Ευρωπαϊκού Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων (GDPR) (άρθρο 17 του Κανονισμού) της ΕΕ το 2018, επιτρέποντας στους χρήστες/ στις χρήστριες του διαδικτύου να μεταβούν απευθείας σε μια πλατφόρμα και να ζητήσουν τη διαγραφή «ανακριβών, ανεπαρκών, άσχετων ή υπερβολικών» προσωπικών πληροφοριών, οι περιπτώσεις μη συναινετικής πορνογραφίας όλο και αυξάνονται.

Όσον αφορά τα στατιστικά στοιχεί, αξίζει να αναφερθεί ότι η Βρετανική κρατική χρηματοδότηση Revenge Porn Helpline κατέγραψε ρεκόρ 250 υποθέσεων τον Απρίλιο του 2020 – ο αριθμός διπλασιάστηκε από το προηγούμενο έτος. Η Ιρλανδική φιλανθρωπική οργάνωση Refuge επιβεβαίωσε την αύξηση υποθέσεων εκδικητικής πορνογραφίας σε όλη την Ιρλανδία, καθώς διέρρευσαν 140.000 εικόνες γυναικών μόλις τον προηγούμενο χρόνο.

Μολονότι το δικαίωμα διαγραφής παρέχει κάποιες εγγυήσεις προστασίας, είναι απίστευτα δύσκολο να εφαρμοστεί στις περιπτώσεις εκδικητικής πορνογραφίας, καθώς η διαδικασία μπορεί να είναι χρονοβόρα, με υψηλό κόστος και εξαρτάται από την προθυμία του ιστότοπου εάν θα συνεργαστεί προκειμένου να κατεβάσει το παράνομα δημοσιευμένο υλικό. Επιπλέον, η εφαρμογή  Telegram είναι γνωστό ότι είναι ιδιαίτερα αργή για την κατάργηση τέτοιου περιεχομένου.

 Μέχρι πρόσφατα, ο πιο δημοφιλής ιστότοπος για ενήλικες στον κόσμο, ο ‘’Pornhub΄΄, των οποίων οι κάτοχοι έχουν την έδρα τους στο Λουξεμβούργο, είχαν επίσης  βίντεο γυναικών στην πλατφόρμα του χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Μετά από μια αναφορά στους New York Times, ο ιστότοπος τον περασμένο μήνα δεσμεύτηκε να τερματίσει την πρακτική και να βελτιώσει τον έλεγχο της πλατφόρμας του. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι δεν υπάρχει κίνητρο για τις πλατφόρμες που απευθύνονται σε ενηλίκους να καταργήσουν τα καταστροφικά βίντεο deepfake[1], καθώς αυτά τα βίντεο αποτελούν πηγή δημιουργίας εσόδων.

Ακόμη, το κρατικό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Γυναικών και των Ανδρών (IEFH) του Βελγίου εξουσιοδοτήθηκε επίσης να παρέχει νομική συνδρομή στα θύματα της εκδικητικής πορνογραφίας. Μολονότι έχει προταθεί από αρκετούς/ες νομικούς η ρύθμιση της ευθύνης συγκεκριμένων πλατφορμών για το μεταφορτωμένο περιεχόμενο, αξίζει να σημειωθεί οι «γεωγραφικοί περιορισμοί» τέτοιωνμέτρων την καθιστούν δυσχερή. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην απόφαση Google v Spain έκρινε ότι η Google πρέπει μόνο να αφαιρέσει συνδέσμους για χώρες μέλη της ΕΕ, για παράδειγμα, ενώ το Facebook μπορεί να διατάξει την κατάργηση περιεχομένου παγκοσμίως. Επιπλέον, όταν μία ακτιβίστρια προσπάθησε να εφαρμόσει στη Δανία τον νόμο περί προστασίας προσωπικών δεδομένων στη δική της κατάσταση, αντιμετώπισε δυσκολίες επειδή η χώρα που φιλοξενούσε τον ιστότοπο δεν είχε παρόμοια νομοθεσία. Αυτό είναι και το σύνηθες στις περιπτώσεις με τις οποίες έχουμε ασχοληθεί.

6. Σεξιστική ρητορική μίσους

Το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ΕΣΑΔ) ορίζει ότι «Όλοι έχουν δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης. Αυτό το δικαίωμα περιλαμβάνει την ελευθερία να διατυπώνει γνώμες και να λαμβάνει και να μεταδίδει πληροφορίες και ιδέες χωρίς παρέμβαση από τη δημόσια αρχή και ανεξάρτητα από τα σύνορα »(άρθρο 10 παράγραφος 1). Ωστόσο, το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης δεν είναι απόλυτο δικαίωμα. Η άσκησή του φέρει «καθήκοντα και ευθύνες» και ενδέχεται να υπόκειται σε περιορισμούς που προβλέπονται από το νόμο, που αφορούν, για παράδειγμα, την προστασία της φήμης ή των δικαιωμάτων άλλων (άρθρο 10 παράγραφος 2). Το άρθρο 10 διαβάζεται συχνά σε συνδυασμό με το άρθρο 17, το οποίο απαγορεύει την κατάχρηση δικαιωμάτων, ως εξής: «Τίποτα στην παρούσα Σύμβαση δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως υπονοεί σε οποιοδήποτε Κράτος, ομάδα ή πρόσωπο οποιοδήποτε δικαίωμα να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε δραστηριότητα ή να εκτελέσει οποιαδήποτε πράξη με στόχο κατά την καταστροφή οποιουδήποτε από τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που ορίζονται στο παρόν ή στον περιορισμό τους σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτό που προβλέπεται στη Σύμβαση».

Το άρθρο 14 της ΕΣΔΑ περιέχει μια διάταξη απαγόρευσης των διακρίσεων: «Η απόλαυση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που ορίζονται στην παρούσα Σύμβαση διασφαλίζεται χωρίς διακρίσεις για οποιοδήποτε λόγο όπως το σεξ, η φυλή, χρώμα, γλώσσα, θρησκεία, πολιτική ή άλλη γνώμη, εθνική ή κοινωνική καταγωγή, σύνδεση με μια εθνική μειονότητα, περιουσία, γέννηση ή άλλο καθεστώς ». Πρωτόκολλο αριθ. 12, η ​​Σύμβαση για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών περιλαμβάνει μια γενική απαγόρευση διάκριση. Η ισχύουσα διάταξη της ΕΣΑΔ για την απαγόρευση των διακρίσεων (άρθρο 14) έχει περιορισμένο πεδίο εφαρμογής, καθώς απαγορεύει τις διακρίσεις μόνο στην απόλαυση των δικαιωμάτων που εγγυάται η Σύμβαση. Το πρωτόκολλο αριθ. 12 καταργεί αυτόν τον περιορισμό, διασφαλίζοντας ότι κανείς δεν θα πρέπει να υφίσταται διακρίσεις για οποιονδήποτε λόγο ή από οποιαδήποτε δημόσια αρχή.

Επιπλέον, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης καταδικάζει κάθε μορφή βίας κατά των γυναικών και έχει τέσσερα άρθρα που σχετίζονται ιδιαίτερα με το θέμα της σεξιστικής ρητορικής μίσους. Άρθρο 12 παράγραφος 1 – Γενικές υποχρεώσεις «Τα συμβαλλόμενα μέρη λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την προώθηση αλλαγών στα κοινωνικά και πολιτιστικά πρότυπα συμπεριφοράς γυναικών και ανδρών με σκοπό την εξάλειψη προκαταλήψεων, εθίμων, παραδόσεων και όλων των άλλων πρακτικών που βασίζονται στην ιδέα της κατωτερότητας των γυναικών ή των στερεότυπων ρόλων για τις γυναίκες και τους άνδρες. “Άρθρο 17 – Συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και των μέσων ενημέρωσης στην πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας” 1. Τα μέρη ενθαρρύνουν τον ιδιωτικό τομέα, την ενημέρωση και την επικοινωνία – Τον τομέα της τεχνολογίας και τα μέσα ενημέρωσης, με τον σεβασμό της ελευθερίας της έκφρασης και της ανεξαρτησίας τους, να συμμετέχουν στην εκπόνηση και εφαρμογή πολιτικών και να καθορίζουν κατευθυντήριες γραμμές και πρότυπα αυτορρύθμισης για την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και την ενίσχυση του σεβασμού της αξιοπρέπειας τους. 2. Τα μέρη αναπτύσσουν και προωθούν, σε συνεργασία με φορείς του ιδιωτικού τομέα, δεξιότητες μεταξύ παιδιών, γονέων και εκπαιδευτικών σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της δημιουργίας και επικοινωνίας που παρέχει πρόσβαση σε υποβαθμιστικό περιεχόμενο σεξουαλικής ή βίαιης φύσης που μπορεί να είναι επιβλαβές.

Άρθρο 34 – Καταδίωξη «Τα μέρη λαμβάνουν τα απαραίτητα νομοθετικά ή άλλα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι η σκόπιμη συμπεριφορά επανειλημμένης εμπλοκής σε απειλητική συμπεριφορά που απευθύνεται σε άλλο άτομο, προκαλώντας σε αυτόν τον φόβο ή την ασφάλειά του, και πρέπει να ποινικοποιηθεί. “Άρθρο 40 – Σεξουαλική παρενόχληση” Τα μέρη λαμβάνουν τα απαραίτητα νομοθετικά ή άλλα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε μορφή ανεπιθύμητης λεκτικής, μη λεκτικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικού χαρακτήρα με σκοπό ή αποτέλεσμα παραβίαση της αξιοπρέπειας ενός ατόμου ιδιαίτερα όταν δημιουργείτε ένα εκφοβιστικό, εχθρικό, ταπεινωτικό, ταπεινωτικό ή προσβλητικό περιβάλλον, υπόκειται σε ποινική ή άλλη νομική κύρωση.»

7. Μη-συναινετική λήψη φωτογραφιών στο δημόσιο χώρο ή διαδικτυακή ηδονοβλεψία (Creepshot)

Ο όρος creepshot αναφέρεται συνήθως στην πράξη της λήψης φωτογραφίας μιας γυναίκας ή κοριτσιού σε δημόσιο χώρο χωρίς τη συγκατάθεσή τους και επικεντρώνεται συνήθως σε ερωτογενείς περιοχές, όπως ανάμεσα από τα πόδια και ακόμη και τα ρούχα. Στις αρχές αυτού του μήνα, μία χρήστρια του TikTok δημοσίευσε ένα βίντεο που αντιμετώπιζε έναν άνδρα για τη λήψη φωτογραφιών της και ενός άλλου ατόμου χωρίς την άδειά της. Το βίντεο έχει προβληθεί πάνω από 8 εκατομμύρια φορές. Τελικά κατάφερε να τον πιέσει να διαγράψει τις φωτογραφίες μπροστά της. Μια άλλη υπόθεση που δείχνει το ίδιο πράγμα έγινε viral στο TikTok μόλις λίγες εβδομάδες αργότερα. Η χρήστρια ανέβασε μια σειρά βίντεο που αντιμετώπιζε έναν άντρα που της έβγαλε φωτογραφίες στο γυμναστήριο. Τα βίντεό της έχουν συγκεντρώσει περίπου 9 εκατομμύρια προβολές συνολικά.

Το upskirting, έγινε τελικά παράνομο στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2019. Εάν αναρωτιέστε τι είναι το upskirting, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου το ορίζει ως «μια εξαιρετικά παρεμβατική πρακτική, η οποία συνήθως περιλαμβάνει κάποιον που τραβά μια φωτογραφία κάτω από τα ρούχα ενός άλλου ατόμου χωρίς να το γνωρίζει, με την πρόθεση να δει τα γεννητικά όργανα ή τους γλουτούς του (με ή χωρίς εσώρουχα)». Η Τζίνα Μάρτιν- γνωστή ακτιβίστρια και για αυτόν τον λόγο αναφέρουμε το όνομά της- τον Ιανουάριο του 2019, κατέφυγε στην δικαιοσύνη καθώς ανέφερε πως «πριν από 18 μήνες ένας άντρας κόλλησε το χέρι του ανάμεσα στα πόδια μου και έβγαλε φωτογραφίες του καβάλου μου χωρίς τη συγκατάθεσή μου. Πριν από 18 μήνες ανακάλυψα ότι δεν ήταν σεξουαλικό αδίκημα και αποφάσισα ότι θα προσπαθούσα να αλλάξω τον νόμο για εμάς […] Κατάφερα να το αλλάξω [αυτό] και να εκδώσω την πράξη «Παραβιάσεις του Voyeurism» ». Οι πιθανοί παραβάτες ενός τέτοιου εγκλήματος μπορούν πλέον να καταδικαστούν έως και δύο χρόνια φυλάκισης.  

Στην άλλη πλευρά του Ειρηνικού ωκεανού, στην Ιαπωνία, δεν θα μπορεί πλέον να απενεργοποιείται ο ήχος κλείστρου της κάμερας. Αυτό υποτίθεται ότι λειτουργεί αποτρεπτικά για τη λήψη creepshot. Δυστυχώς, ενώ δεν αποτελεί νομική υποχρέωση, πολλά άτομα αναζητούν σε ιστότοπους όπως το Reddit και το Google τρόπους απενεργοποίησης αυτής της ρύθμισης.  Αυτό που είναι ακόμα πιο ενοχλητικό είναι ότι στην πρώτη σελίδα του Google, εμφανίζεται ένας ιστότοπος που είναι αφιερωμένος στη μεταφόρτωση creepshot φωτογραφιών από όλο τον κόσμο. Παρόλο που η ψήφιση του λογαριασμού της Τζίνα Μάρτιν είναι μια νίκη, τα creepshots  είναι σε μεγάλο βαθμό ακόμη νόμιμα. Αφήνει γυναίκες και κορίτσια, όπως οι χρήστρες του TikTok, να φροντίζουν τον εαυτό τους, με λίγη ή καθόλου υποστήριξη ή δικαιοσύνη. Τι γίνεται όμως με τις γυναίκες που δεν γνωρίζουν ότι κάποιος τους έχει τραβήξει μια φωτογραφία; Ίσως δεν θα έπρεπε καν να αναφέρουμε αυτά τα περιστατικά ως λήψη φωτογραφιών, αλλά ότι είναι μία μορφή επίθεσης.  Το άρθρο 17 του GDPR για το δικαίωμα διαγραφής παρέχει το νομοθετικό πλαίσιο.

8. Κακόβουλη διαρροή προσωπικών δεδομένων (doxxing)

Πρόκειται για την αποκάλυψη προσωπικών ή αναγνωριστικών εγγράφων (ή docs = dox) ή λεπτομερειών στο διαδίκτυο για κάποιο άτομο χωρίς τη συγκατάθεσή του.

Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει προσωπικά στοιχεία όπως διεύθυνση κατοικίας, πραγματικό όνομα, αριθμούς τηλεφώνου και διεύθυνση email. Ο σκοπός που το άτομο προβαίνει στην κακόβουλη διαρροή των προσωπικών δεδομένων είναι για να ενοχλήσει, να προκαλέσει πόνο και βλάβη στο άλλο άτομο. Σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία από τις γυναίκες που ερωτήθηκαν που είχαν υποστεί διαδικτυακή κακοποίηση ή παρενόχληση, το 17% είπε ότι τα προσωπικά τους στοιχεία έχουν αποκαλυφθεί στο διαδίκτυο με αυτόν τον τρόπο.

Αναφορικά με το πλαίσιο της ελληνικής ποινικής νομοθεσίας:

Μιλώντας για έμφυλη ισότητα η Ελλάδα με βάση την έρευνα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) έρχεται τελευταία των τελευταίων μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων για το έτος 2020. Να σημειωθεί για όσους τυχόν δεν είναι εξοικειωμένοι με τους όρους αυτούς ότι ο δείκτης ισότητας της EIGE περιλαμβάνει έξι βασικούς τομείς: εργασία, χρήματα, γνώσεις, χρόνος, εξουσία και υγεία. Ακόμη ο δείκτης χρησιμοποιεί μία κλίμακα από το 1 έως το 100. Το 1 αντιστοιχεί στην πλήρη ανισότητα και το 100 στην πλήρη ισότητα. Η Ελλάδα συγκεντρώνει μόλις 52,2 βαθμούς σε αυτή την κλίμακα και έρχεται στην τελευταία θέση 28η!

Σκεφτόμαστε αμέσως ότι θα ήταν απίθανο η ανισότητα αυτή και όλα τα δεινά της όπως μεταξύ άλλων η έμφυλη βία να μην μεταφέρονται από τον πραγματικό στον ψηφιακό κόσμο.

Το κρίσιμο λοιπόν εν προκειμένω και λαμβάνοντας ως δεδομένη την ανισότητα και την έμφυλη βία στον κυβερνοχώρο, είναι να είμαστε σε θέση  να αναγνωρίζουμε την έμφυλη βία γενικότερα αλλά και  εν προκειμένω στο διαδίκτυο και τα ψηφιακά μέσα, αλλά και να γνωρίζουμε πώς μπορούμε να προστατευτούμε αν είμαστε εμείς οι επόμενες.

Στο πλαίσιο αυτό θα αναφερθώ σε αδικήματα έμφυλης βίας που τελούνται μέσω ψηφιακών μέσων και online, όπως αυτά τυποποιούνται στον ελληνικό ποινικό κώδικα.

Αδικήματα ψηφιακής / online έμφυλης βίας:

-Η οnline σεξουαλική παρενόχληση: Η σεξουαλική παρενόχληση μόλις το 2006 τυποποιήθηκε ως αυτούσιο αδίκημα στον ποινικό κώδικα (αρ. 337 ΠΚ), προηγουμένως το εν λόγω αδίκημα αντιμετωπιζόταν ως εξύβριση για παράδειγμα.

Ας δούμε πότε τελείται:

όταν κάποιο πρόσωπο προσβάλλει την αξιοπρέπεια άλλου στη σφαίρα της σεξουαλικής ζωής πολύ σοβαρά[2] με προτάσεις που μπορεί να έχουν είτε την μορφή ρητών δηλώσεων είτε την μορφή χειρονομιών και αφορούν στην τέλεση γενετήσιων πράξεων χωρίς παράλληλα να προϋποτίθεται σωματική επαφή. Ο όρος «γενετήσια πράξη» έχει την έννοια της συνουσίας και κάθε ίσης βαρύτητας με αυτή πράξης π.χ. «παρά φύσιν» συνεύρεση, ετεροαυνανισμός, πεολειξία, πεολειχία και αιδιολειξία ή χρήση υποκατάστατων[3].

Χαρακτηριστικά παραδείγματα συγκεκριμένα διαδικτυακής σεξουαλικής παρενόχλησης που υπάγεται επίσης στην εν λόγω διάταξη αποτελούν: η αποστολή μηνυμάτων μέσω social media που καλούν το θύμα σε συνουσία ή πεολειχία, προκλητικές φωτογραφίες (dick picks), αποστολή λινκ με πορνογραφικό υλικό, αποστολή σεξουαλικών υπονοούμενων).

Πρόκειται για πλημμέλημα και τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή με χρηματική ποινή όπως και το Stalking/Cyber Stalking.  

Το Cyber-stalking: Το stalking και συνακόλουθα το Cyber-stalking ποινικοποιήθηκε από τον Έλληνα νομοθέτη εξαιρετικά πρόσφατα και συγκεκριμένα το 2018 μετά την κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης με τον υπ’ αριθ. 4531/2018 νόμο.

Περιλαμβάνεται στο άρθρο 333 του Ποινικού Κώδικα (ΠΚ) και στοιχειοθετείται επί της ουσίας όταν:

Λαμβάνει χώρα παρενοχλητική συμπεριφορά η οποία εν γνώσει του δράστη είναι ανεπιθύμητη για το θύμα και ακόμη η συμπεριφορά αυτή προκαλεί φόβο ή ανησυχία σε αυτό. Λαμβάνει χώρα μάλιστα με τη χρήση τηλεπικοινωνιακού ή ηλεκτρονικού μέσου.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα Cyber-Stalking αποτελούν η αποστολή συνεχών ανεπιθύμητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων (μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου / social media) με περιεχόμενο την συνεχή έκφραση της επιθυμίας του δράστη για συνάντηση με το θύμα ή την προσπάθεια να γνωρίσει προσωπικές πληροφορίες και λεπτομέρειες για την ζωή του, ή η επίμονη και επίσης ανεπιθύμητη αποστολή αιτημάτων φιλίας.  

Πρόκειται επίσης για πλημμέλημα και τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή με χρηματική ποινή.

Grooming: Πρόκειται για προσέλκυση παιδιών για γενετήσιους λόγους. Προβλέπεται στο άρθρο  348Β ΠΚ. Έχει νόημα να αναφερθούμε σε αυτό δεδομένου ότι η εφηβεία είναι πολύ κρίσιμη ηλικία για την διαμόρφωση της προσωπικότητας και της θεώρησης για τον κόσμο, αλλά και διότι πρόκειται για ηλικιακή ομάδα που χρησιμοποιεί κατά κόρον τα ψηφιακά μέσα και το διαδίκτυο.

Το εν λόγω αδίκημα λοιπόν στοιχειοθετείται όταν κάποιος προτείνει μέσω πληροφοριακών συστημάτων σε ανήλικο που δεν συμπλήρωσε τα δεκαπέντε έτη, να συναντήσει τον ίδιο ή τρίτο, με σκοπό να επωφεληθεί σεξουαλικά, είτε με την τέλεση σεξουαλικών πράξεων είτε με την παραγωγή πορνογραφικού υλικού, όταν η πρόταση αυτή μάλιστα ακολουθείται από περαιτέρω πράξεις που οδηγούν σε μία τέτοια συνάντηση, ο δράστης τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή.

Μάλιστα για την πληρέστερη προστασία του θύματος σε αυτή την περίπτωση όπως και στην περίπτωση της παιδικής πορνογραφίας ο ποινικός νομοθέτης προβλέπει στο αρ. 350 ΠΚ ευνοϊκά μέτρα αποχής από την ποινική δίωξη σε βάρος των θυμάτων του grooming καθώς και της παιδικής πορνογραφίας στην περίπτωση που αυτά παραβιάζουν παράλληλα τις διατάξεις του νόμου περί αλλοδαπών, του νόμου περί εκδιδόμενων με αμοιβή προσώπων και άλλων παραβάσεων που τελέστηκαν εάν συνδέονται αιτιακά με το γεγονός ότι το πρόσωπο είναι θύμα  grooming ή παιδικής πορνογραφίας αντίστοιχα.

Συνήθως, ο δράστης περνά από συγκεκριμένα στάδια στην προσπάθεια του να προσελκύσει τον ανήλικο. Αυτά είναι τα εξής:

-Ανάπτυξη φιλικής σχέσης με το ανήλικο παιδί, με τη μορφή ανταλλαγής προσωπικών πληροφοριών /φωτογραφιών.

-Διαμόρφωση σχέσης. Πιο συγκεκριμένα λαμβάνει χώρα εξέλιξη της σχέσης, καθώς ο δράστης δημιουργεί στο παιδί την αίσθηση ότι πρόκειται για τον καλύτερό του φίλο.

-Εκτίμηση/αξιολόγηση/διαχείριση κινδύνου. Αυτό το στάδιο περιλαμβάνει συλλογή πληροφοριών για το οικογενειακό περιβάλλον, όπως για παράδειγμα εάν έχει άλλος πρόσβαση στον ίδιο Η/Υ.

-Αποκλειστικότητα. Ο δράστης δημιουργεί ισχυρή σχέση με το θύμα του, ώστε το παιδί να είναι σε θέση να μοιράζεται οποιαδήποτε σκέψη του πρωταρχικά μαζί του.

-Σεξουαλικό στάδιο, Ο δράστης εισέρχεται στις πρώτες συζητήσεις σεξουαλικού περιεχομένου.

-Υλοποίηση φαντασιώσεων.

Παιδική Πορνογραφία: Το εν λόγω αδίκημα προβλέπεται στο άρθρο 348Α ΠΚ.  Το αδίκημα της πορνογραφίας ανηλίκων λοιπόν διαπράττει όποιος με πρόθεση παράγει, διανέμει, δημοσιεύει, επιδεικνύει, εισάγει στην Επικράτεια ή εξάγει από αυτήν, μεταφέρει, προσφέρει, πωλεί ή με άλλον τρόπο διαθέτει, αγοράζει, προμηθεύεται, αποκτά ή κατέχει υλικό παιδικής πορνογραφίας είτε μέσω πληροφοριακών συστημάτων είτε όχι ή διαδίδει ή μεταδίδει πληροφορίες σχετικά με την τέλεση των παραπάνω πράξεων. Ως υλικό παιδικής πορνογραφίας, νοείται η αναπαράσταση ή η πραγματική ή η εικονική αποτύπωση σε ηλεκτρονικό ή άλλο υλικό φορέα των γεννητικών οργάνων ή του σώματος εν γένει του ανηλίκου, κατά τρόπο που προδήλως προκαλεί γενετήσια διέγερση, καθώς και της πραγματικής ή εικονικής γενετήσιας πράξης που διενεργείται από ή με ανήλικο. Τέλος, ως γνωστόν τιμωρείται και όποιος εν γνώσει του αποκτά πρόσβαση σε υλικό παιδικής πορνογραφίας μέσω πληροφοριακών συστημάτων. Η ποινές που απειλούνται ποικίλουν ανάλογα με την μορφή που λαμβάνει το αδίκημα.

Sextortion-σεξουαλική εκβίαση: Πρόκειται για την εκβίαση αποκάλυψης προσωπικών φωτογραφιών/βίντεο σε προσωπικές στιγμές. Μάλιστα συχνά εμφανίζεται ως απάτη (sextortion scam), με την χρήση απατηλών λογαριασμών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή άλλων  μέσων απειλείται το πρόσωπο για παράδειγμα ότι αν δεν πιστώσει χρηματικό ποσό σε τραπεζικό λογαριασμό θα διαρρεύσουν δήθεν προσωπικές φωτογραφίες ή βίντεο. Για τις εν λόγω περιπτώσεις δεν υπάρχουν εξειδικευμένα αδικήματα στον ελληνικό ποινικό κώδικα.

-Revenge porn/Εκδικητική πορνογραφία: Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην περίπτωση του revenge porn το οποίο αντιμετωπίζεται ως παραβίαση προσωπικών δεδομένων, ενώ κάλλιστα θα μπορούσε να αποτελεί χωριστό ποινικό αδίκημα. Με αυτό τον τρόπο ο Έλληνας νομοθέτης θα απέδιδε την πραγματική απαξία στην πράξη αυτή με τον ιδαίτερο έμφυλο χαρακτήρα.

Περισσότερες πληροφορίες για αντίστοιχα ζητήματα μπορείτε να ανεύρετε και να παρακολουθείτε στo site μας www.datawo.org, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσής μας, ενώ  ακόμη για τον ίδιο σκοπό, μπορείτε να έρθετε σε επαφή μαζί μας μέσω της ειδικής  πλατφόρμας που εμφανίζεται στην ιστοσελίδα μας.


[1] Πρόκειται για τεχνητά βίντεο στα οποία ένας αλγόριθμος, με τη βοήθεια νευρωνικών δικτύων και της τεχνητής νοημοσύνης, «μαθαίνει» τα χαρακτηριστικά ενός προσώπου και αντικαθιστά το πρόσωπο ενός ανθρώπου με αυτό ενός άλλου. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι αρκετά πειστικά και σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν ως ψεύτικα. Το ανησυχητικό στην περίπτωση των deepfakes είναι ότι ακόμα και εμπειρίες που αποκτά κανείς μέσω των αισθήσεών του (όραση στην προκειμένη περίπτωση) τίθενται υπό αμφισβήτηση. 

[2] «κατά τρόπο ιδιαίτερα αγενή με αποτέλεσμα να συνεπάγεται ιδιαίτερη μείωση της τιμής του» βλ. «Ερμηνεία κατ’ άρθρο των όρων του ειδικού μέρους του Ποινικού Κώδικα», Ι. Μανωλεδάκη, θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Σάκκουλα, 1996, σελ. 115.

[3] «Ποινικός Κώδικας (Ν. 4619/2019 και 4637/2019) Κατ’ άρθρο ερμηνεία και Νομολογία Αρείου Πάγου», Κωνσταντίνος Γ. Φράγκος, εκδόσεις Σάκκουλα, 2020,  σελ. 1528.