Προσωπικά δεδομένα που εκτίθενται στα social media. Τι μ’ αυτά;

30/06/2022

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

Είναι εντάξει να αποθηκεύσω και να αναπαράγω υλικό που ανήκει σε άλλο πρόσωπο χωρίς τη συναίνεση του, ενώ έχει δημοσιευτεί από το ίδιο σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης;
Ναι αλλά πώς είναι δυνατό να μην έχω τη συναίνεση του, αφού το ίδιο το απεικονιζόμενο πρόσωπο και υποκείμενο των προσωπικών δεδομένων που αυτό φέρει το έχει δημοσιεύσει σε όλο το δίκτυο του στο Facebook λόγου χάρη;
Έχεις σκεφτεί ποτέ ότι είναι πιθανό υλικό που περιλαμβάνει ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα να έχει αναρτηθεί ακόμη και κατά λάθος από το ίδιο το υποκείμενο ή από τρίτο πρόσωπο χωρίς τη συναίνεσή του;

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

Έχει γίνει τρόπος ζωής η έκθεσή μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι εαυτοί μας και οι εαυτές μας παράλληλα με τον πραγματικό υφίστανται και στον ψηφιακό κόσμο. Αρκετ@ από εμάς, ιδιαίτερα τα νεότερα άτομα, προβάλουμε το φαγητό που ετοιμάσαμε ή αγοράσαμε, το ταξίδι που πήγαμε, τα νέα μας ρούχα, την ίδια μας την εικόνα ξανά και ξανά σε διάφορες εκφάνσεις της. Βεβαίως, ότι προβάλω υλικό που με αφορά στο δίκτυο που έχω δημιουργήσει στο Facebook ή το Instagram δεν σημαίνει ότι επιτρέπεται να αναπαραχθεί ή αποθηκευτεί από οποιονδήποτε μπορεί ή δεν μπορεί να το δει. Αντίστοιχα, το να αποθηκεύσω μία εικόνα ή ένα βίντεο, το οποίο εμφανίζεται στην αρχική μου σελίδα καθώς ‘σκρολάρω’ και αποτελεί προσωπικό δεδομένο του προσώπου που την αναρτά ή ακόμα και τρίτου προσώπου, δεν είναι σύννομο. Πρόκειται για παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων[1] και αποτελεί μάλιστα ποινικό αδίκημα πλημμεληματικού χαρακτήρα. Εάν, λοιπόν, χωρίς τη γνώση και τη συναίνεση του υποκειμένου των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα επέμβω στο αρχείο και το επεξεργαστώ, αφού το αποθηκεύσω στο κινητό ή τον υπολογιστή μου λαμβάνοντας έτσι και γνώση αυτού, και στη συνέχεια κοινολογήσω το εν λόγω περιεχόμενο σε τρίτους, τότε τελώ το αδίκημα.
Αν το καλοσκεφτείς δεν συνεπάγεται ότι η εικόνα που θέλω να προβάλω σήμερα στους 300, 400 ή 4.000 διαδικτυακούς μου φίλους, επιθυμώ να ταξιδέψει μέσα από αυτούς σε άλλους τόσους ή να γίνει κτήμα αυτών στους οποίους την προέβαλα. Η βούληση μου είναι σαφής. Επιθυμώ να επιτρέψω σε συγκεκριμένους ανθρώπους να δουν κάτι από εμένα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Μόλις «κατεβάσω» την φωτογραφία που έχω αναρτήσει στο προφίλ μου και με αφορά, τότε σταματά η βούληση μου για προβολή και σε αυτούς τους 300, 400 ή 4.000. Ας σκεφτούμε την ανάρτηση φωτογραφιών, βίντεο ή άλλων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σαν επίδειξη άλμπουμ φωτογραφιών μας σε κάποιον φίλο ή γνωστό που έχει έρθει επίσκεψη στο σπίτι μας, θα ήταν φυσιολογικό το άτομο αυτό να αφαιρέσει ή καλύτερα να αρπάξει μία από τις φωτογραφίες του άλμπουμ και να τη δώσει σε κάποιον τρίτο εάν δε είχε τη συναίνεση μας να το κάνει;

Ας φανταστούμε ότι ένα πρόσωπο ανεβάζει στον προσωπικό του λογαριασμό ένα βίντεο ή μία φωτογραφία με ευαίσθητο προσωπικό περιεχόμενο από παραδρομή, διότι ας μην ξεχνούμε πως η τεχνολογία μας προσφέρει μεν ευκολία, αλλά ακριβώς για αυτό με το πάτημα δύο κουμπιών ευνοεί τέτοιου είδους παραδρομές, ή ότι χακάρεται ο λογαριασμός του από κακόβουλο τρίτο πρόσωπο, δηλαδή κάποιο τρίτο πρόσωπο αποκτά παράνομη πρόσβαση στο λογαριασμό ενός ατόμου. Σε αυτή τη περίπτωση θεωρούμε ότι μπορούμε να αποθηκεύσουμε το υλικό αυτό ή να το αναπαράγουμε; Μα και πώς θα γνωρίζουμε ότι πρόκειται για μία περίπτωση σαν και αυτή, ώστε να μην προβούμε σε τέτοιες ενέργειες; Στην πραγματικότητα δεν πρέπει να ενδιαφέρει αν πρόκειται για ατύχημα ή για κακόβουλη επίθεση στο υποκείμενο των δεδομένων, ώστε να αποφασίσουμε αν θα σώσουμε ή μοιράσουμε το υλικό αυτό, διότι σε κάθε περίπτωση πρόκειται για δράση η οποία απαγορεύεται από το νομικό πλαίσιο, αφού όπως γίνεται σαφές από τα ανωτέρω σε καμία περίπτωση δεν έχουμε τη συναίνεση από το υποκείμενο των δεδομένων, επειδή απλά προχώρησε σε μία ανάρτηση στο προσωπικό του προφίλ[2].

[1] Το προβλέπουν οι διατάξεις του αρ. 38 Ν. 4624/2019 με την θέσπιση του οποίου εναρμονίσθηκε η ελληνική έννομη τάξη στον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (Κανονισμός 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου).]. Ειδικότερα, το αδίκημα τελείται όταν ο δράστης χωρίς να έχει το δικαίωμα α) επεμβαίνει με οποιονδήποτε τρόπο σε σύστημα αρχειοθέτησης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και με την πράξη του αυτή λαμβάνει γνώση των δεδομένων αυτών· β) τα αντιγράφει, αφαιρεί, αλλοιώνει, βλάπτει, συλλέγει, καταχωρεί, οργανώνει, διαρθρώνει, αποθηκεύει, προσαρμόζει, μεταβάλλει, ανακτά, αναζητεί πληροφορίες, συσχετίζει, συνδυάζει, περιορίζει, διαγράφει, καταστρέφει, με προβλεπόμενη ποινή φυλάκιση μέχρι ενός (1) έτους ή χρηματική ποινή, αλλά και όταν χρησιμοποιεί, μεταδίδει, διαδίδει, κοινολογεί με διαβίβαση, διαθέτει, ανακοινώνει ή καθιστά προσιτά σε μη δικαιούμενα πρόσωπα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία απέκτησε σύμφωνα με την περίπτωση α της παραγράφου 1 ή επιτρέπει σε μη δικαιούμενα πρόσωπα να λάβουν γνώση των δεδομένων αυτών, με προβλεπόμενη ποινή τη φυλάκιση ή τη χρηματική ποινή.

[2] Σημειωτέον ότι η αποθήκευση ή με οποιονδήποτε τρόπο κοινοποίηση ευαίσθητου προσωπικού υλικού δεν αποκλείει τη δίωξη για Παράνομη Επεξεργασία Προσωπικών Δεδομένων στην κακουργηματική της μορφή, εάν συνάγεται ότι, από τον τρόπο που τελέστηκε είχε σκοπό να βλάψει το θύμα.